(*) Và những hormone hạnh phúc khác
Có những ngày nghỉ, mình nằm ngủ bên cạnh Đô. Và trong những khoảnh khắc con ngủ thư thái, say sưa, mình lặng lẽ ngắm con. Gương mặt ấy, nét thơ ngây, nhẹ nhõm ấy, mùi hương ấy, cái cách sợi tóc con bay nhẹ nhẹ, lồng ngực bé bỏng của con thở ra thở vào…
Mình quan sát từ đầu, đến chiếc bụng với áo lúc nào cũng phải vén hết vải lên cho mát, đến cái quần short trễ nải và cặp đùi bé xinh, đến những ngón tay ngón chân hồng hào…
Lúc ấy, mình cảm nhận rõ ràng, hàm lượng oxytocin của mình như lên đến cực đại.
Mình hạnh phúc, khao khát sống, khỏe khoắn và hàm ơn cuộc đời biết nhường nào.
Nhưng mình đâu hề biết, không chỉ có 1 loại hormone hạnh phúc là oxytocin.
Vậy những hormone hạnh phúc khác là gì?
Bốn chất hóa học chính trong não của bạn chịu trách nhiệm cho cảm giác hạnh phúc: dopamine, serotonin, endorphin và oxytocin.
Bạn có thể tăng mức độ của bốn loại hormone hạnh phúc này một cách tự nhiên bằng cách ăn uống đúng cách, tập thể dục thường xuyên, khiêu vũ, v.v.
Bất cứ khi nào bạn cảm thấy vui vẻ hoặc hài lòng, đó là kết quả của một mạng lưới các khớp thần kinh phức tạp hoạt động trong não của bạn cùng một lúc.
Mặc dù rất khó để phân biệt chính xác những gì chịu trách nhiệm cho cảm giác hạnh phúc của bạn, nhưng bốn chất hóa học sau xứng đáng được ghi nhận bởi công trạng của nó: dopamine, serotonin, endorphins và oxytocin.
Đây được coi là hormone của hạnh phúc – tuy nhiên, trên thực tế, chỉ một trong số chúng là hormone về mặt kỹ thuật.
Dưới đây là những điều bạn cần biết về dopamine, serotonin, endorphin và oxytocin và cách tăng cường chúng để có một cuộc sống hạnh phúc hơn.
Dopamine
Dopamine được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. Có nghĩa là nó giúp não của bạn gửi thông điệp qua hệ thống thần kinh của bạn đến các bộ phận khác nhau của cơ thể để chúng có thể giao tiếp với nhau.
Kết quả là, dopamine đóng một phần thiết yếu trong chuyển động thể chất của bạn nhưng cũng rất quan trọng đối với sức khỏe chung của bạn. Ví dụ, nó giúp bạn cảm thấy thích thú, chẳng hạn như khi bạn ăn một món gì đó ngon hoặc nghe bài hát yêu thích của bạn. Nó cũng tham gia rất nhiều vào hệ thống khen thưởng của não và ảnh hưởng đến các vấn đề về động lực.
Serotonin
Serotonin, giống như dopamine, là một chất dẫn truyền thần kinh. Nó giúp điều chỉnh giấc ngủ, sự thèm ăn và tâm trạng. Nó cũng giúp ức chế cơn đau. Nghiên cứu cho thấy hoạt động serotonin thấp hơn có liên quan đến chứng trầm cảm và tăng nguy cơ tự tử.
“Serotonin là một chất hóa học quan trọng khi nói về trầm cảm. Đó là lý do tại sao SSRI được kê đơn để giúp điều trị trầm cảm vì chúng làm tăng mức độ serotonin”, Monica Starkman, MD, giáo sư emerita tại Khoa Tâm thần Đại học Michigan cho biết.
Endorphin
Endorphins là các phân tử liên quan đến giảm đau và cảm giác hạnh phúc được sản xuất bởi tuyến yên và vùng dưới đồi trong não của bạn. Chúng tương tác với các thụ thể opiate của não – cùng một thụ thể hoạt động khi bạn dùng các loại thuốc dựa trên opioid.
Endorphin kích hoạt cảm giác tích cực trong cơ thể và được giải phóng bất cứ khi nào bạn làm điều gì đó mà bạn yêu thích như tập thể dục, quan hệ tình dục, ăn đồ ngọt, cười và nghe nhạc. Theo nghiên cứu, những cảm giác gây ra khi endorphin được giải phóng bắt chước morphin. Trên thực tế, “mức cao của người chạy” là sản phẩm của endorphin.
Starkman nói: “Endorphin được sản sinh khi tập thể dục, và chúng ở trong máu và khiến chúng ta cảm thấy dễ chịu.
Oxytocin
Oxytocin, một loại hormone liên quan đến hành vi của người mẹ, cho con bú, liên kết xã hội và khoái cảm tình dục, được sản xuất ở vùng dưới đồi – “trung tâm chỉ huy” của não – và được giải phóng vào máu thông qua tuyến yên hoặc đến các bộ phận khác của não và tủy sống. Cuối cùng, nó liên kết với các thụ thể oxytocin, ảnh hưởng đến hành vi và sinh lý.
Làm thế nào để tăng hormone hạnh phúc?
Starkman nói: Mặc dù nhiều hoạt động có thể mang lại cho bộ não của bạn sự vui vẻ, nhưng hai cách hiệu quả nhất là ăn uống lành mạnh và tập thể dục.
Ăn đúng cách
Starkman nói: “Nếu bạn có một chế độ ăn uống lành mạnh và không loại bỏ mọi thứ, về mặt lý thuyết, bạn nên có đủ những chất này (hóa chất). “Có một chế độ ăn uống cân bằng, tốt sẽ tốt cho sức khỏe tổng thể.”
Và trong khi bạn không thể nhận được bất kỳ hóa chất nào trực tiếp từ thực phẩm, Starkman nói rằng bạn có thể ăn thực phẩm giàu tryptophan, một axit amin được chuyển đổi thành serotonin trong cơ thể. Tryptophan chủ yếu được tìm thấy trong thực phẩm giàu protein, như thịt, cá và gia cầm. Một số nghiên cứu cho thấy rằng ăn carbohydrate với thực phẩm giàu tryptophan có thể giúp cơ thể hấp thụ.
Bởi vì khoảng 95% serotonin được sản xuất trong đường tiêu hóa, điều quan trọng là ăn các loại thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe đường ruột để tăng cường serotonin. Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp tăng cường nhiều hơn serotonin – nó cũng có liên quan đến việc điều chỉnh dopamine trong não.
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy rằng mức độ thấp của chất béo omega-3 và axit béo không bão hòa đa (PUFA) là thành phần chính của chức năng não. Mức độ thấp của chất béo omega-3 và axit béo ảnh hưởng đến hệ thống dopamine của não, khi kết hợp với các yếu tố di truyền và các yếu tố khác, làm tăng nguy cơ phát triển các rối loạn như bệnh Parkinson, tâm thần phân liệt, rối loạn tăng động giảm chú ý và trầm cảm.
Tập thể dục
Tập thể dục đã được chứng minh là làm tăng mức dopamine, serotonin, endorphin và oxytocin. Một loạt các bài tập có thể mang lại hiệu quả tích cực. Ví dụ, một nghiên cứu năm 2018 liên kết võ thuật với mức oxytocin cao hơn. Các bài tập khác, chẳng hạn như yoga và tập tạ, cũng được chứng minh là giúp cải thiện tâm trạng và sức khỏe não bộ.
Thử trị liệu ánh sáng
Ánh nắng mặt trời cũng có thể làm tăng cảm giác hạnh phúc, mà nguyên nhân chủ yếu là do sự gia tăng serotonin. Starkman nói rằng ánh sáng rực rỡ bắt chước ánh nắng mặt trời có hiệu quả trong việc cải thiện tâm trạng và liệu pháp ánh sáng là một lựa chọn đáng chú ý để điều trị chứng rối loạn cảm xúc theo mùa.
Nhảy một chút
Tập thể dục, thực phẩm lành mạnh và ánh nắng mặt trời không phải là tác nhân duy nhất giúp cải thiện tâm trạng. Hóa ra, một bữa tiệc khiêu vũ kiểu cổ điển có thể làm nên chuyện. Theo các nhà nghiên cứu, khiêu vũ giúp gia tăng tất cả bốn yếu tố xây dựng hạnh phúc này. Starkman nói: “Hãy có một số bản nhạc khiến bạn di chuyển. “Loại khoái cảm và chuyển động đó sẽ giúp kích thích những thứ này.”
Kết
Dopamine, serotonin, endorphin và oxytocin đều đóng một vai trò quan trọng trong khả năng cảm thấy tốt và có một cuộc sống hạnh phúc, viên mãn.
Những hóa chất này có thể được tăng cường một cách tự nhiên thông qua chế độ ăn uống thích hợp, tập thể dục, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và các hoạt động mà bạn yêu thích, chẳng hạn như khiêu vũ.
Linh Đàm
—————————————————–
Bài viết có tham khảo tài liệu của Insider và thuộc bản quyền Linhdam.Co. Chào đón chia sẻ của độc giả.
Riêng với chia sẻ vì mục đích thương mại, đăng bài trên báo mà chưa có sự đồng ý của tác giả là KHÔNG ĐƯỢC PHÉP. Quý đối tác/bạn đọc có nhu cầu liên hệ với Linh về bản quyền, cơ hội hợp tác, hoạt động thương mại, vui lòng email tới info@linhdam.co hoặc linhngocdam@gmail.com.